CƠ CHẾ PHÒNG VỆ TRONG PHÂN TÂM HỌC – DEFENSE MECHANISM

Cơ Chế Phòng Vệ được xem là một quá trình “tự lừa mình” để một cá nhân tránh khỏi những suy nghĩ, cảm xúc lo lắng. Dựa theo thuyết tính cách của Freud, con người bao gồm bản năng (Id), bản ngã (Ego) và bản siêu ngã (Superego). Sự lo lắng xuất phát khi nhu cầu của bản năng mâu thuẫn với bản siêu ngã (những tiêu chuẩn đạo đức, lý tưởng tiếp thu từ cha mẹ, xã hội, đúng sai). Để giảm đi sự xung đột, bản ngã tạo ra những bức tường cho ta tự đánh lừa mình để tránh đi những cảm giác khó chịu từ việc không hoàn thành được những suy nghĩ hay hành động không thể chấp nhận được (trong bản siêu ngã).

8 Cơ Chế Chòng Vệ Chính

1. Phủ Nhận (Denial): không chấp nhận những sự thật hay trải nghiệm có thể dẫn đến sự lo lắng (e.g người hút thuốc thường không thừa nhận thuốc lá hại cho sức khỏe).

2. Thay Thế (Displacement): Trút bỏ những cảm xúc lên một đối tượng không phải là nguyên nhân gây ra cảm xúc đó (e.g: sếp mắng người chồng => chồng mắng vợ => vợ mắng con).

3. Đối chiếu (Projection): Quy kết những cảm xúc tiêu cực, không chấp nhận được của bản thân lên một người khác (e.g: Khi sếp khó khăn với bạn, bạn nghĩ rằng ông ta đang ghét bạn).

4. Phản Ứng Hình Thành (Reaction Formation): Cử chỉ hành vi thể hiện khác với những gì đang nghĩ (e.g: thích một người nhưng giả bộ không thích).

5. Hợp Lý Hóa (Rationalization): Cảm giác rằng mình lí trí, hợp lí khi đánh giá một sự kiện, lỗi sai (e.g: mình nghỉ việc do công ty không phù hợp).

6. Hồi Quy (Regression): Những hành vi, cảm xúc thời thơ ấu lập lại lúc trưởng thành khi cá nhân đang trong tình huống cụ thể (e.g: khi xưa ba mẹ mắng => khóc, bây giờ sếp mắng => khóc).

7. Thăng Hoa (Sublimation): Chuyển những xu hướng tình dục, thôi thúc, tâm sự vào một thực thể (e.g: phim khiêu dâm/ sáng tác nhạc khi thất tình).

8. Kìm Nén (Repression): chặn những suy nghĩ, ký ức, cảm xúc không chấp nhận được ở nhận thức (e.g: không nhớ những chấn thương về cảm xúc thời thơ ấu/ những nạn nhân sau chấn thương không nhớ lại được quá trình đó).

Bởi Thiên Kim =================== Nguồn: Defense Mechanisms. Psychology Today. Ảnh: Mi-kyung-choi