PHINEAS GAGE: NGƯỜI ĐÀN ÔNG CÓ HỘP SỌ BỊ XUYÊN THỦNG

Vào ngày 19 tháng 9 năm 1848, người đàn ông 25 tuổi Gage là trưởng đoàn của nhóm sửa chữa đường sắt gần Cavedish, Vermont. Ông sử dụng một cây gậy gắt để gói bột thuốc nổ vào một cái lỗ và không may mắn, nó đã phát nổ, khiến một thanh sắt dài 43 inch với đường kính 1.25 inch xuyên thẳng qua má trái của ông, xuyên thủng não và hộp sọ trước khi rơi xuống đất 80 ft. Ông không những sống sót sau tai nạn mà còn có thể nói và đi bộ đến một chiếc xe đẩy gần đó để ông có thể được đưa đi tìm bác sĩ.

Bác sĩ Edward H. Williams, người tiếp nhận tai nạn của ông Gage đã nói, “Tôi nhìn thấy vết thương trước khi tôi rời khỏi xe, xung não của ông rất khác biệt. Khi tôi kiểm tra vết thương, ông đã miêu tả về tai nạn cùng những người chứng kiến. Tôi đã không hề tin lời ông ấy nói vào lúc đó và nghĩ rằng ông đang bị lừa”. Sau đó, tai nạn của ông Gage đã được chuyển cho bác sĩ John Martyn Harlow. Trong một đoạn ngắn miêu tả tình trạng của ông Gage, bác sĩ Harlow viết rằng ông Gage đủ tỉnh táo ngày hôm đó và có thể nhớ lại tên của đồng nghiệp ông, ông còn nói rằng ông không muốn gặp họ vì dù gì ông sẽ quay lại làm việc trong vòng 1 – 2 ngày tới.

Diễn Biến Sau Tai Nạn

Khi Bs. Harlow gặp Gage vào một năm sau, ông đã mất đi một bên thị giác và để lại vết sẹo rõ sau tai nạn, nhưng ông vẫn khỏe mạnh và hồi phục. Gage đã không thể trở lại làm nhân viên đường sắt và thay vào đó ông làm một chuỗi những công việc khác nhau. Nhiều báo cáo cho rằng ông là một người siêng năng và dễ chịu trước khi tai nạn xảy ra. Nhưng hiện tại, ông đã thay đổi hoàn toàn, ông bây giờ hay cau có, hung hăng và không thể giữ được một công việc ổn định cho mình.

Vậy tính cách của Gage đã hoàn toàn thay đổi? Những dòng đầu tiên của Bs. Harlow nói về sự thay đổi của Gage sau tai nạn, “Trước chấn thương, mặc dù Gage không được giáo dục tại trường lớp, nhưng ông có một tâm trí rất cân bằng, nhiều người nhìn ông như một người làm ăn khôn ngoan, năng động và kiên trì trong tất cả những kế hoạch được tổ chức. Có thể nói tâm trí của Gage đã thay đổi, những người bạn của ông đã nói rằng ‘anh ta không còn là Gage nữa”. Harlow gợi ý rằng Gage đã mất đi “ức chế xã hội” sau tai nạn và dẫn đến những cư xử mà người thân cảm thấy khác thường.

Sự Ảnh Hưởng Đến Tâm Lí Học

Trường hợp của Gage đã có ảnh hưởng lớn đối với thần kinh học vào những ngày đầu. Những thay đổi rõ rệt về hành vi của ông tạo ra nhiều giả thuyết trong việc xác định địa điểm chức năng của bộ não hoặc một vài chức năng liên kết với một khu vực cụ thể trong não.

Ngày nay các nhà khoa học đã hiểu rõ hơn về chức năng của vỏ não (frontal cortex), đóng vai trò quan trọng trong những chức năng cao cấp như lí luận, ngôn ngữ và nhận thức xã hội. Trong những năm tháng đó khi thần kinh học chỉ trong giai đoạn mới ra đời, vụ việc của Gage là một câu chuyện hết sức kì diệu, một trong những nguồn đầu tiên để nhìn thấy rằng thùy trán (frontal lobe) có liên quan đến “tính cách” (personality).

Thiên Kim Biên Soạn

--------------------------------------------------------------- Nguồn: https://bitly.vn/9r-y Ảnh: https://bitly.vn/9s00

P/s: Ông Gage qua đời 13 năm sau vụ tai nạn. 7 năm sau thi thể ông được tái khám nghiệm và hộp sọ ông được giao cho Bs. Harlow. Cả hai đều được trưng bày tại ĐH Harvard (Y Khoa)