[KHTK PHẦN 2] THÂN NÃO VÀ CHỨC NĂNG LIÊN QUAN

Giới thiệu về cấu tạo và chức năng của thân não Ở phần trước, cấu tạo và chức năng của của vỏ não đã được giới thiệu với độc giả [vui lòng truy cập link bên dưới để đọc phần 1] Phần 2 của series Khoa học thần kinh sẽ nói tới bộ phận quan trọng thứ hai của não bộ, đó chính là: thân não.

Thân não điều tiết các chức năng liên quan tới hệ tim mạch và hô hấp cần thiết đối với sự sống và góp phần vào các hoạt động truyền tải và xử lý thông tin từ giác quan.

‣ Tóm tắt ý chính:

1. Trong giải phẫu cột sống, thân não là phần sau của não bộ, về mặt cấu trúc thì tiếp nối với tủy sống.

2. Mặc dù có kích cỡ nhỏ nhưng thân não là một bộ phận cực kì quan trọng của bộ não. Các sợi dây thần kinh kết nối giữa hệ thống vận động và trực giác phải đi qua thân não mới có thể kết nối và truyền thông tin tới hệ thần kinh ngoại biên (hệ thần kinh ngoại biên có chức năng liên kết hệ thần kinh trung ương với các chi và cơ quan khác.)

3. Thân não không chỉ cũng đóng vai trò quan trọng trong sự điều tiết của tim mạch, hô hấp mà còn hỗ trợ duy trì ý thức và điều hòa vòng tuần hoàn của giấc ngủ.

4. Thân não gồm ba bộ phận chính: hành não (medulla oblongata), cầu não (pons) và não giữa (midbrain).

Cấu tạo của thân não:

• Hành não: hành não được coi là nút thắt quan trọng của hệ thần kinh trung ương (central nervous system) nhằm kết nối não bộ và tủy sống. Hành não chứa các trung tâm kiểm soát chức năng phản xạ như hô hấp, nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, ho, nuốt, v.v. Cấu trúc của hành não khá giống với cấu trúc của tủy sống tuy nhiên do sự giao thoa của các hình chóp, hành não không có hình dạng con bướm đặc trưng của tủy sống. Trong đó, hành não có dạng hình nón, kích thước chiều dài và chiều rộng là 3cm x 2cm.

• Cầu não: chứa các hạt nhân truyền tín hiệu từ não trước (forebrain) đến tiểu não (cerebellum), chủ yếu liên quan đến giấc ngủ, hô hấp, thính giác, vị giác, khi nuốt thức ăn, kiểm soát bàng quang, trạng thái cân bằng, cử động mắt, nét mặt và cảm giác trên khuôn mặt lẫn tư thế.

• Não giữa: là bộ phận có cấu trúc phức tạp trong thân não. Não giữa là nơi chứa nhiều dây thần kinh thuộc hệ thống thần kinh tự chủ, gồm hai cặp đốt sần, cặp đốt trên và cặp đốt dưới. Cặp đốt trên có vai trò hỗ trợ thính giác còn cặp đốt dưới có nhiệm vụ xử lý thông tin từ thị giác. Bên cạnh đó, cặp đốt dưới cũng nhận tín hiệu và võng mạc mắt và kiểm soát, điều chỉnh vị trí di chuyển của con ngươi. Ngoài ra, não giữa cũng kiểm soát tầm nhìn, vận động, chu kỳ giấc ngủ và cân bằng nhiệt độ.

Bệnh lý và các tổn thương thân não:

Các tổn thương dù nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Như đã nói ở trên, các sợi dây thần kinh kết nối giữa hệ thống vận động và trực giác phải đi qua thân não mới có thể kết nối và truyền thông tin tới hệ thần kinh ngoại biên. Điều này cũng lý giải tại sao các chấn thương tới khu vực thân não có thể đe dọa cuộc sống của người bệnh như rối loạn thính giác và thị giác, khó nuốt, chóng mặt, rối loạn tiền đình và hệ hô hấp. Bên cạnh đó, tùy thuộc vào khu vực bị ảnh hưởng, người bệnh trải qua các tình trạng bệnh khác nhau, nghiêm trọng nhất là rối loạn hô hấp hay rối loạn tim mạch có thể gây tử vong. Đồng thời, hậu chấn thương thân não có thể khiến một số bệnh nhân khác bị mất trí nhớ hoặc thậm chí thay đổi tính cách.

Bởi Vivian Dao - A Happy Introvert

overt Phần I: Giới thiệu sơ đồ não: shorturl.at/rBNV1 ===================== Nguồn: ‣ 11.4A: Functions of the Brain Stem. https://med.libretexts.org/ ‣ Brain Stem (Truncus Encephali). https://human-memory.net/ Ảnh: St